Номер 10, страница 10, часть 1 - гдз по Літаратурнаму чытанню 4 класс учебник Жуковіч, Праскаловіч

Смех адказны, смех шчаслівы
Ходзіць па пагорках.
Час світання — час зычлівы…
Гаснуць, нікнуць зоркі.

Шырай, шырай зараніца
Разнімае крылле,
Нібы пожар б’е крыніцай
Там, на небасхіле.

Сноп праменняў, пышна ўзняты,
Сее бляск-чырвонцы —
Гэта неба сцеле шаты
На дарогу сонцу.

1. Якія пачуцці перадаюцца ў вершы?

2. Якія малюнкі вы ўяўлялі, калі чыталі твор?

3. Пры дапамозе якіх вобразных слоў перадаецца прыгажосць усходу сонца?

4. Як вы лічыце, што змесціцца ў змесце і настроі верша, калі ў выразе чырвань дрогне замест слова дрогне ўжыць слова блісне?

5. Адшукайце радкі, дзе адзін прадмет (з’ява) параўноўваецца з іншым. Паспрабуйце абгрунтаваць, для чаго аўтар выкарыстоўвае гэты прыём.

6. Падумайце, з якой інтанацыяй, у якім тэмпе трэба чытаць верш.

7. Разгледзьце ілюстрацыю да твора. Якія карціны вы маглі б намаляваць да гэтага верша? Апішыце іх.

8. Вывучыце верш на памяць.

1. У вершы перадаюцца пачуцці радасці, захаплення прыгажосцю прыроды, урачыстасці і спакою, якія ахопліваюць чалавека падчас усходу сонца.

2. Пры чытанні твора ўяўляюцца малюнкі ранняй раніцы: пагоркі ў перадсвітальнай смузе, неба, на якім гаснуць апошнія зоркі, гарызонт, які паступова разгараецца чырвоным полымем, і, нарэшце, першыя сонечныя промні, што асвятляюць зямлю.

3. Прыгажосць усходу сонца перадаецца пры дапамозе вобразных слоў: эпітэтаў (смех шчаслівы, час зычлівы), метафар (смех ходзіць па пагорках, сноп праменняў сее бляск-чырвонцы, неба сцеле шаты), увасаблення (зараніца разнімае крылле) і параўнання (нібы пожар б’е крыніцай).

4. Калі б замест слова дрогне ўжыць слова блісне, змяніўся б настрой верша. Слова дрогне перадае адчуванне пяшчотнага, паступовага абуджэння прыроды. Слова блісне зрабіла б гэты момант больш рэзкім, імгненным, пазбавіўшы яго таямнічасці і плаўнасці.

5. Радкі, дзе адзін прадмет параўноўваецца з іншым: «Нібы пожар б’е крыніцай / Там, на небасхіле». Аўтар выкарыстоўвае гэты прыём, каб зрабіць малюнак усходу сонца больш яркім, падкрэсліць моц і насычанасць колераў зараніцы.

6. Верш трэба чытаць павольна, спакойна, з урачыстай інтанацыяй. Пачатак — больш ціха і таямніча, а радкі пра зараніцу і сонца — больш гучна і радасна, перадаючы ўсё нарастанне святла.

7. Можна было б намаляваць такія карціны: цёмнае неба, на якім ледзь бачныя зоркі, і цёмныя сілуэты пагоркаў; гарызонт, ахоплены першымі промнямі сонца, падобны на пажар; неба, якое сцеле залаціста-чырвоныя «шаты» насустрач сонцу.

8. Трэба вывучыць верш на памяць.