Номер 218, страница 122 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

218. Прачытайце тэкст. Дайце яму загаловак. Якімі словамі-сінонімамі называе аўтар селяніна?

Неяк увесну, даўным-даўно, вандраваў па Беларусі добры чараўнік. Здарожыўся ён. І есці не меў чаго. Ажно бачыць — арэ непадалёку поле селянін. Зямля пясчаная, а сям-там камяністая. Конік ледзь цягне драўляную саху. А ў самога гаспадара кашуля на спіне — хоць выкручвай ад салёнага поту.

Прывітаўся чараўнік з хлебаробам. Слова за слова — разгаварыліся. Потым араты запрасіў падарожніка папалуднаваць. Хоць які там полудзень. Акраец чэрствага хлеба, некалькі горкіх цыбулін ды крынічнай вады збанок.

Але нездарма людзі кажуць: не дораг абед, а дораг прывет. Падсілкаваўся трошкі падарожнік-чарадзей, пачаў распытваць у аратага пра ягонае жыццё-быццё, якую ён хацеў бы мець палёгку.

«Ніякай мне не трэба палёгкі, — адказаў яму селянін. — Толькі слухаць абрыдла, як грукае каменне аб саху...»

Добры чараўнік счакаў, пакуль хлебароб адыдзецца, потым узяў у рукі маленькі камень і штосілы шпурнуў яго ў неба. І толькі ён тое зрабіў — зашчабятала, зазвінела ў паднябессі шэрая пташка. Весялей пацягнуў саху знясілены конь, упершыню за цэлы дзень усміхнуўся араты (У. Ягоўдзік).

Што абазначаюць выдзеленыя словы? З якімі часцінамі мовы яны звязаны ў сказе і на якія пытанні адказваюць? Якімі членамі сказа з'яўляюцца?

Звярніце ўвагу!

Прымету дзеяння прыслоўі абазначаюць, калі адносяцца да дзеяслова ці дзеепрыслоўя:

1. На шэрую прамерзлую зямлю і (я к?) бязгучна і (я к?) густа сыплецца першы снег (Я. Брыль).

2. Магутныя дрэвы, кронамі зросшыся (д з е?) уверсе, берагуць прахалоду і цень (Я. Скрыган).

Прымету іншай прыметы прыслоўі абазначаюць, калі адносяцца да прыметніка, дзеепрыметніка ці прыслоўя:

1. Восень была гожая і (я к?) памяркоўна туманная (У. Караткевіч).

2. (Я к?) Няўлоўна невыказная асалода — чытаць добрае (Я. Брыль).

3. Праз хвіліну (я к?) нечакана выразна і гучна загрымела музыка (І. Шамякін).

Прымету прадмета прыслоўі абазначаюць, калі адносяцца да назоўніка:

I прыкінь на розум, хлопча, што парубак там няма і травы ніхто не топча: так, работа (я к а я?) надарма (Я. Колас).

Загаловак: «Не дарагі абед, а дарагі прывет». Аўтар называе селяніна словамі-сінонімамі: селянін, гаспадар, хлебароб, араты.

Выдзеленыя словы — гэта прыслоўі. Яны абазначаюць прымету дзеяння, звязаны з дзеясловамі ці дзеепрыслоўямі і ў сказе з'яўляюцца акалічнасцямі.