Номер 94, страница 59 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

94. Прачытайце тэкст. Вызначце яго тып. Абгрунтуйце сваю думку.

Мы робім вароты — утыкаем у зямлю лазовыя дубцы. Дзелім-ся на дзве^М каманды. Чэсь гуляе нападаючым у другой камандзе. Я адразу прыкмячаю, што мяч нібы прывязаны да яго ног.

Як толькі я атрымліваю мяч, кідаюся ў атаку. На мяне на-ступаюць па два-тры абаронцы, але я лёгка абыгрываю іх і з ходу б’ю па варотах. Праўда, не зусім моцна і дакладна. Варатар, даўганогі Віцька, забірае мяч.

І вось ужо Чэсь на поўнай хуткасці імчыцца з мячом да на-шых варот. Я бягу яму наперарэз. Але ён пасуе другому іграку на левы край, а сам робіць рывок у цэнтр і там атрымлівае мяч. Наш варатар кідаецца ў ногі, ды позна. Чэсю паціскаюць руку, віншуюць з першым голам.

Але тут я разыгрываюся, і мячы адзін за адным ляцяць у вароты праціўніка. Калі лік стаў 6 : 4 на нашу карысць, Чэсь спыніў гульню. Потым падышоў да мяне і сказаў:

— А ты, Саша, добра гуляеш! Я капітан нашай школьнай каманды. Мы хутка будзем гуляць з загорскімі футбалістамі. Вось каб ты ў нашай камандзе выступаў! Мы б з табой хутка сыграліся. Тады б паказалі загорцам дзе ракі зімуюць! (Паводле М. Зарэмбы ).

Вусна перакажыце тэкст ад 3-й асобы, замяняючы дзеясловы ў форме цяперашняга часу дзеясловамі ў форме прошлага часу (Хлопцы рабілі вароты — утыкалі ў зямлю лазовыя дубцы...).

Растлумачце правапіс ы пасля прыставак.

У якім значэнні ўжыты ы ў тэксце дзеяслоў пасаваць? Прывядзіце прыклады ўжывання гэтага дзеяслова ў іншых значэннях.

Раскрыйце значэнне фразеалагізма, ужытага ў апошнім абзацы тэксту.

Гэты тэкст з'яўляецца апавяданнем. Абгрунтаванне: у тэксце паслядоўна расказваецца пра падзеі (гульня ў футбол), якія разгортваюцца ў часе і прасторы. Ёсць сюжэтная лінія: завязка (хлопцы робяць вароты і дзеляцца на каманды), развіццё дзеяння (ход гульні), кульмінацыя (апавядач «разыгрываецца» і забівае галы) і развязка (капітан прапануе апавядачу гуляць за школьную каманду). У тэксце ёсць элементы апісання (апісанне дзеянняў гульцоў).

• Пасля прыставак, якія заканчваюцца на зычны, каранёвая літара і мяняецца на ы. У тэксце ёсць такія словы: абыграць, разыгрываюся, сыграліся.

У тэксце дзеяслоў пасаваць ужыты ў значэнні «перадаваць мяч другому гульцу сваёй каманды». Прыклады ўжывання гэтага дзеяслова ў іншых значэннях:

1. Падыходзіць, быць да твару. Гэтая сукенка табе вельмі пасуе.

2. Адмаўляцца ад свайго ходу ў гульні ў карты. У гэтым коне я пасую.

Фразеалагізм паказаць, дзе ракі зімуюць азначае «праўчыць каго-небудзь, жорстка пакараць або адпомсціць». У кантэксце тэксту ён азначае «атрымаць над сапернікамі пераканаўчую перамогу».