Номер 129, страница 89 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

129. Прачытайце тэкст. Падрыхтуйцеся да яго вуснага пераказу.

З часу, калі матэматык Чарлз Доджсан (Льюіс Кэрал) выдаў кніжку пра прыгоды маленькай брытанкі Алісы, было зроблена безліч спроб перакласці яе на іншыя мовы, а таксама на мову мультфільмаў, кінастужак, мюзіклаў і камп’ютарных гульняў. Прыгадаем дыснэйскую пастаноўку 1951 года або савецкі мюзікл Яфрэма Пружанскага з дасціпнымі песнямі Уладзіміра Высоцкага (1981).

У кнігацэнтрычнай* беларускай культуры «Алісу» перакладалі ажно тройчы. Паэт Макс Шчур абеларусіў нават імя галоўнай гераініª: Аліса зрабілася Алесяй (а Краіна Цудаў — Дзівосная краінай). Вера Бурлак дадала да гэтага раду імёны Гутата, Гуляля і Мармазяўра. А яшчэ ёсць пераклад віцябляніна Дзяніса Мускага. «Аліса ў Краіне Цудаў», ЗША, 108 хвілін, казка, прыгоды. Рэжысёр — Цім Бёртан. У ролях: Джоні Дэп, Хэлена Бонэм-Картэр. Фільм са спецэфектамі і хэпі-эндам паводле дыснэйскага канона. Амаль. Як там усё будзе? Замест Уондэрлэнда (Дзівоснай краіны) у Бёртана — Андэрлэнд (Ніжні свет). Замест малой кэралаўскай Алісы — 19-гадовая бунтарка хутчэй з XX, чым з XIX ст., якая выступае супраць жудаснай пачвары з мячом у руках, а ў дадатак падумвае пра кар’еру дырэктара гандлёвай кампаніі. Пасярод заручын з агідным хлопцам Аліса ўцякае ў краіну сваіх, здавалася, мар. Каб вырашыць свае ўнутраныя праблемы ў гэтым свеце, у дзівоснай яго паралелі, дзяўчына змагаецца за вызваленне сяброў (Паводле Л. Кавальчык).

• Ці можна прачытаную вамі групу сказаў назваць тэкстам? Ці валодае яна асноўнымі прыметамі тэксту — цэласнасцю і закончанасцю, звязнасцю па сэнсе і граматычна (па будове)? Ці аб’яднаны сказы агульнай тэмай і асноўнай думкай? Высветліўшы гэта, надайце свайму пераказу рысы звязнага і цэласнага тэксту пра змест кінафільма «Аліса ў Краіне Цудаў».

• Які гэта будзе пераказ — падрабязны, сціслы ці выбарачны? Чаму?

• Растлумачце значэнне слоў і словазлучэнняў: савецкі мюзікл, дыснэйская пастаноўка, фільм са спецэфектамі і хэпі-эндам, паводле дыснэйскага канона.

• Выпішыце ўласныя імёны з тэксту. Хто напісаў кніжку пра прыгоды маленькай брытанкі Алісы і хто перакладаў тую кніжку на іншыя мовы свету? Ці ўвайшла гэта інфармацыя ў ваш пераказ? Чаму?

• Так, гэту групу сказаў можна назваць тэкстам, бо яна валодае асноўнымі прыметамі тэксту: цэласнасцю, звязнасцю і закончанасцю. Усе сказы аб’яднаны агульнай тэмай (адаптацыі твора «Аліса ў Краіне Цудаў») і асноўнай думкай (паказаць разнастайнасць інтэрпрэтацый, у тым ліку беларускіх).

• Пераказ пра змест кінафільма будзе выбарачным, таму што з усяго тэксту для пераказу патрабуецца выбраць інфармацыю, якая датычыцца толькі адной з адаптацый — фільма Ціма Бёртана.

•Савецкі мюзікл — гэта музычны спектакль або фільм, створаны ў Савецкім Саюзе. Дыснэеўская пастаноўка — гэта пастаноўка (фільм, мультфільм, спектакль) студыі «Дысней». Фільм са спецэфектамі і хэпі-эндам — гэта фільм, у якім выкарыстоўваюцца візуальныя ці гукавыя тэхналогіі для стварэння ўражальных сцэн і які мае шчаслівы фінал. Паводле дыснэеўскага канона — у адпаведнасці з традыцыйнымі сюжэтнымі і стылістычнымі рысамі, характэрнымі для твораў кампаніі «Дысней».

• Уласныя імёны з тэксту: Чарлз Доджсан (Льюіс Кэрал), Аліса, Яфрэм Пружанскі, Уладзімір Высоцкі, Макс Шчур, Алеся, Краіна Цудаў, Дзівосная краіна, Вера Бурлак, Гутата, Гуляля, Мармазяўра, Дзяніс Мускат, «Аліса ў Краіне Цудаў», ЗША, Цім Бёртан, Джоні Дэп, Хэлена Бонэм-Картэр, Уондэрлэнд, Андэрлэнд (Ніжні свет), Л. Кавальчук. Кнігу пра прыгоды Алісы напісаў Чарлз Доджсан (псеўданім Льюіс Кэрал). У тэксце згаданы беларускія перакладчыкі Макс Шчур, Вера Бурлак і Дзяніс Мускат. Гэта інфармацыя не ўвойдзе ў выбарачны пераказ пра фільм, бо яна не тычыцца яго зместу.