Номер 139, страница 95 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

139. Падзяліцеся на групы: лінгвісты, гісторыкі, батанікі, супрацоўнікі аддзела кадраў. На пастаўленыя пытанні дайце поўныя адказы і запішыце іх па ўзоры.

Узор. Хто такі аграном? — Аграном — гэта арганізатар сельскагаспадарчай вытворчасці.

I. 1. Што такое дэфіс? 2. Што такое працяжнік? 3. Што такое граматычная аснова? 4. Што такое фразеалагізм? 5. Што такое прыказка?

II. 1. Што такое прафесія? 2. Хто такія супрацоўнікі IT-сферы? 3. Хто такі дызайнер? 4. Хто такі ветэрынар? 5. Хто такі менеджар?

III. 1. Што такое садавіна? 2. Што такое гародніна? 3. Што такое кавун? 4. Што такое гарбуз? 5. Хто такі юннат?

IV. 1. Хто такі Ігнат Дамейка? 2. Хто такі Лазар Богша? 3. Хто такі Сімяон Полацкі? 4. Хто такая Ефрасіння Полацкая? 5. Хто такі Францыск Скарына?

• Растлумачце напісанне выдзеленых слоў.

• Вызначце спосаб утварэння слова юннат.

I. Лінгвісты

1. Што такое дэфіс? — Дэфіс — гэта арфаграфічны знак у выглядзе кароткай рыскі (-), які ўжываецца для злучэння частак слоў.

2. Што такое працяжнік? — Працяжнік — гэта знак прыпынку ў выглядзе доўгай рыскі (—), які выкарыстоўваецца для раздзялення членаў сказа.

3. Што такое граматычная аснова? — Граматычная аснова — гэта галоўныя члены сказа: дзейнік і выказнік.

4. Што такое фразеалагізм? — Фразеалагізм — гэта ўстойлівае, непадзельнае спалучэнне слоў, якое мае адзінае, цэласнае значэнне.

5. Што такое прыказка? — Прыказка — гэта кароткі, трапны народны выраз з павучальным сэнсам, які ўяўляе сабой закончанае выказванне.

II. Супрацоўнікі аддзела кадраў

1. Што такое прафесія? — Прафесія — гэта род працоўнай дзейнасці, занятак, які патрабуе пэўных ведаў і працоўных навыкаў.

2. Хто такія супрацоўнікі ІТ-сферы? — Супрацоўнікі ІТ-сферы — гэта спецыялісты, якія працуюць у галіне інфармацыйных тэхналогій (праграмісты, тэсціроўшчыкі, сістэмныя адміністратары).

3. Хто такі дызайнер? — Дызайнер — гэта спецыяліст, які займаецца мастацка-тэхнічным праектаваннем (афармленнем) пэўных аб'ектаў.

4. Хто такі ветэрынар? — Ветэрынар — гэта ўрач, які спецыялізуецца на лячэнні жывёл.

5. Хто такі менеджар? — Менеджар — гэта кіраўнік, спецыяліст па кіраванні вытворчасцю або іншымі працэсамі ў арганізацыі.

III. Батанікі

1. Што такое садавіна? — Садавіна — гэта сакавіты, звычайна ядомы плод дрэва або куста.

2. Што такое гародніна? — Гародніна — гэта ядомыя часткі (плады, клубні, лісце) травяністых раслін, якія вырошчваюцца на гародах.

3. Што такое кавун? — Кавун — гэта бахчавая культура, буйная ягада з сакавітай салодкай мякаццю.

4. Што такое гарбуз? — Гарбуз — гэта бахчавая расліна з буйнымі круглымі або авальнымі пладамі, часцей за ўсё аранжавага колеру.

5. Хто такі юннат? — Юннат — гэта юны натураліст, школьнік, які вывучае прыроду.

IV. Гісторыкі

1. Хто такі Ігнат Дамейка? — Ігнат Дамейка — гэта сусветна вядомы вучоны-геолаг, мінеролаг, асветнік, нацыянальны герой Чылі, які нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Беларусі.

2. Хто такі Лазар Богша? — Лазар Богша — гэта полацкі майстар-ювелір XII стагоддзя, стваральнік крыжа на заказ Ефрасінні Полацкай.

3. Хто такі Сімяон Полацкі? — Сімяон Полацкі — гэта выдатны беларускі і рускі асветнік, пісьменнік, паэт, драматург і багаслоў XVII стагоддзя.

4. Хто такая Ефрасіння Полацкая? — Ефрасіння Полацкая — гэта полацкая князёўна, ігумення, асветніца XII стагоддзя, першая жанчына, прылічаная да святых на ўсходнеславянскіх землях.

5. Хто такі Францыск Скарына? — Францыск Скарына — гэта беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар, вучоны-гуманіст, пісьменнік, асветнік і перакладчык эпохі Адраджэння.

• Растлумачэнне напісання выдзеленых слоў:

Слова ІТ-сферы пішацца праз дэфіс, таму што гэта складанае слова, першая частка якога з'яўляецца нязменнай абрэвіятурай, запісанай вялікімі літарамі (ІТ — інфармацыйныя тэхналогіі).

Слова юннат — гэта складанаскарочанае слова, утворанае ад спалучэння «юны натураліст». На стыку асноў адбываецца падваенне зычнай н.

• Спосаб утварэння слова юннат:

Слова юннат утворана шляхам складання скарочаных асноў слоў юны і натураліст. Гэты спосаб называецца абрэвіяцыя.