Номер 143, страница 97 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

143. Прачытайце сказ. Вызначце ў ім граматычную аснову. Пабудуйце вертыкальную схему сказа. (Гл. схему на с. 77.)

Я з дзяцінства марыла аб прафесіі ўрача.

Якія члены сказа называюцца даданымі? Якія даданыя члены ёсць у гэтым сказе?

Выдзеліце з гэтага сказа словазлучэнні. Запішыце іх, паставіўшы галоўныя словы ў пачатковай форме. Пабудуйце схемы словазлучэнняў.

Што агульнае ў словазлучэнняў і даданых членаў сказа? Як змяніліся словазлучэнні ў складзе сказа?

Даданыя члены сказа паясняюць, удакладняюць галоўныя або даданыя члены. Па сваіх граматычных значэннях яны падзяляюцца на азначэнні, дапаўненні і акалічнасці. Гэтыя значэнні распазнаюцца па пытаннях. Напрыклад, у сказе Шарсцяныя рукавіцы добра грэюць рукі выдзяляюцца наступныя даданыя члены:

1) (рукавіцы якія?) шарсцяныя — азначэнне;

2) (грэюць што?) рукі — дапаўненне;

3) (грэюць як?) добра — акалічнасць.

Пашырэнне граматычнай асновы сказа даданымі членамі звычайна адбываецца па наступнай схеме: азначэнне адносіцца да дзейніка (гэта састаў дзейніка), а дапаўненне і акалічнасць — да выказніка (састаў выказніка). (Гл. схему на с. 75.)

Граматычная аснова: я марыла.

• Даданымі называюцца ўсе члены сказа, акрамя дзейніка і выказніка (граматычнай асновы). У гэтым сказе ёсць наступныя даданыя члены: з дзяцінства (акалічнасць), аб прафесіі (дапаўненне), ўрача (азначэнне).

• Словазлучэнні (з галоўным словам у пачатковай форме):
марыць з дзяцінства
марыць аб прафесіі
прафесія ўрача
Схемы словазлучэнняў:
марыць (x) → (з якога часу?) з дзяцінства
марыць (x) → (аб чым?) аб прафесіі
прафесія (x) → (якая?) ўрача

• Агульнае для словазлучэнняў і даданых членаў сказа тое, што даданыя члены з'яўляюцца залежнымі словамі ў адпаведных словазлучэннях. У складзе сказа словы ў словазлучэннях змянілі сваю граматычную форму для сувязі з іншымі словамі: марыць → марыла, прафесія → прафесіі.