Номер 31, страница 29 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

31. Прачытайце тэкст. Вызначце яго тэму і асноўную думку. Чым адметнае маўленне бабулі і дзядулі?

Селі снедаць.

— У нашай вёсцы, Барыс, прынята верыць: які ядзец, такі і касец, — дзед Яўхім перанёс з патэльні ў сваю талерку пульхныя пшанічныя аладкі, кавалачак духмянай каўбасы і ахвотна пачаў жаваць.

— Калі хочаш, бяры луплёнікі, — баба Клава паказала на ачышчаную вараную бульбу. — Гурочкі во са сваёй бочкі, разбаўтуха з курыных яек...

— Добра, бабулька, пакаштую ўсяго, — сарамліва ўсміхнуўся Барыс, бо адчуваў, што ўвесь гэты стол з наедкамі падрыхтаваны ці не ў гонар яго, мінскага госця.

Дзед зірнуў на бабу і ўнука, сказаў, бы завязаў размову пра яду.

— Пастаўлёна-бласлаўлёна. За сталом і лыжка пані... Пануйце, як хто ўмее... Шукайце ў місе здароўя. Як мой бацька казаў: «Хоць здароўе страчу, але ў місе дно пабачу».

Гамонка дзедава ўсё болей падабалася Барысу. Падумаў: «От бы нам яго на ўрокі па беларускай мове!..» Такога настаўніка хацелася слухаць і слухацца (У. Ліпскі).

• Карыстаючыся дадаткам «Функцыянальныя разнавіднасці маўлення», вызначце стыль (спалучэнне стыляў) тэксту. Свой адказ аргументуйце.

Тэма тэксту: сняданак гарадскога ўнука Барыса ў вёсцы ў бабулі і дзядулі, іх гасціннасць і шчырасць.

Асноўная думка: захапленне багаццем і мудрасцю народнай мовы, усведамленне каштоўнасці роднага слова і традыцый продкаў.

Маўленне бабулі і дзядулі адметнае сваёй народнасцю, вобразнасцю і каларытам. Яно насычана прыказкамі і афарызмамі («які ядзец, такі і касец», «Хоць здароўе страчу, але ў місе дно пабачу»), а таксама прастамоўнымі і дыялектнымі словамі (луплёнікі). Маўленне дзеда больш філасофскае і павучальнае, а бабулі — простае, ласкавае і клапатлівае.

• Стыль тэксту — гэта спалучэнне мастацкага і гутарковага стыляў.

Свой адказ аргументуйце:

Прыкметы мастацкага стылю выяўляюцца ў аўтарскай мове, выкарыстанні вобразна-выяўленчых сродкаў (эпітэты: пульхныя аладкі, духмянай каўбасы), перадачы думак і пачуццяў героя («Гамонка дзедава ўсё болей падабалася Барысу»).

Прыкметы гутарковага стылю праяўляюцца ў дыялогу персанажаў. Для яго характэрна выкарыстанне гутарковай лексікі (луплёнікі), звароткаў (Барыс, бабулька, дзядуля), эмацыянальна афарбаваных сказаў, што надае мове персанажаў жывасць і натуральнасць.