Номер 210, страница 107, частка 2 - гдз по белорусскому языку 5 класс учебник частка 1 Валочка, Зелянко

210. Прачытайце народныя прыкметы. Знайдзіце адпаведнікі дыялектным словам. Растлумачце, чым адрозніваюцца агульнаўжывальныя і дыялектныя назвы.

1. Снег наліпае на дрэвы — чакай адлігі. 2. Мала зорак на небе — на непагодзь. 3. У студзені мяцель — у ліпені будзе залівень. 4. Студзень пагодны — год будзе плодны. 5. Сена моцна пахне — ноччу дождж ахне. 6. Ясны веташок — на сцюжу. 7. Зімою часта бразгота — жыта не ўродзіць.

Спішыце, замяняючы дыялектныя словы агульнаўжывальнымі.

Д л я д а в е д к і: непагадзь, адліга, мяцеліца, заліўны (моцны) дождж, месяц, мокры снег, нечакана пачацца (пра дождж), ураджайны.

Якія народныя прыкметы вы ведаеце?

Знайдзіце ў сказах беларускія назвы месяцаў. Чаму яны так названы?

адлёгі — адлігі

непагодзь — непагадзь

мяцель — мяцеліца

залівень — заліўны дождж

плёдны — ураджайны

ахне (дождж) — нечакана пачнецца

веташок — месяц

бразгота — адліга

Агульнаўжывальныя словы выкарыстоўваюцца на ўсёй тэрыторыі краіны і зразумелыя ўсім носьбітам мовы. Дыялектныя словы ўжываюцца толькі жыхарамі пэўнай мясцовасці.

1. Снег наліпае на дрэвы — чакай адлігі.

2. Мала зорак на небе — на непагадзь.

3. У студзені мяцеліца — у ліпені будзе заліўны дождж.

4. Студзень пагодны — год будзе ўраджайны.

5. Сена моцна пахне — ноччу дождж нечакана пачнецца.

6. Ясны месяц — на сцюжу.

7. Зімою частая адліга — жыта не ўродзіць.

Іншыя народныя прыкметы:

Ластаўкі нізка лятаюць — будзе дождж.

Чырвоны захад сонца — на вецер.

Дым з коміна ідзе слупам — да марозу.

У сказах ёсць беларускія назвы месяцаў: студзень і ліпень.

Студзень так названы, бо гэта самы халодны, студзёны месяц года.

Назва ліпень паходзіць ад ліпы, якая ў гэтым месяцы цвіце.