Номер 247, страница 126, частка 2 - гдз по белорусскому языку 5 класс учебник частка 1 Валочка, Зелянко

247. Прачытайце тэкст. Перакажыце звесткі пра паходжанне фразеалагізмаў.

За..ц — часты п..рсанаж б..ларускіх народных казак пра жывёлу.^CH Даверлівы і крыху хлуслівы, задавака і гультай, а галоўнае — вельмі ба..злівы.¹ Ён заўсёды выклікае сімпат..ю і спачуванне.

У беларускай мове выкарыстоўваюцца фразеалагізмы зайцаў хлеб, злавіць зайца.

Зайцаў хлеб — хлеб незвычайны. Так называюць рэшткі ежы, прывезенай дадому з лесу, з поля, якую даюць з'есці дзецям. Згодна з народнымі ўяўленнямі, ад зайца разам з хлебам павінны перадацца дзецям жыццяздольнасць, спрыт, жвавасць. Гэты чароўны хлеб будзе дабратворна ўплываць на рост, развіццё і здароўе дзіцяці.

Фразеалагізм злавіць зайца мае значэнне ‘ўпасці’. Аднак злавіць такога спрытнага, жвавага звярка няпроста, практычна немагчыма. Таму і фразеалагізм ужываецца ў гаворцы звычайна тады, калі падае дзіця, спалохаўшыся ад нечаканасці (Паводле У. Коваля).

Спішыце першы абзац тэксту, устаўляючы прапушчаныя літары, растлумачце іх правапіс.

У якіх сітуацыях будзе дарэчным выкарыстанне прыведзеных фразеалагізмаў? (Гутарка з сябрам, апавяданне для кнігі, размова з маці ці бабуляй, выступленне на «Вечары гумару».)

Складзіце апавяданне «Як я злавіў зайца» ў мастацкім ці гутарковым стылі.

1. Заяц — часты персанаж беларускіх народных казак пра жывёлу.^сн Даверлівы і крыху хлуслівы, задавака і гультай, а галоўнае — вельмі баязлівы.^л Ён заўсёды выклікае сімпатыю і спачуванне. У беларускай мове выкарыстоўваюцца фразеалагізмы зайцаў хлеб, злавіць зайца.

2. Выкарыстанне прыведзеных фразеалагізмаў будзе дарэчным ва ўсіх прапанаваных сітуацыях: у гутарцы з сябрам, у апавяданні для кнігі, у размове з маці ці бабуляй, а таксама ў выступленні на «Вечары гумару».

3. Як я злавіў зайца

Зіма ў той год выдалася снежная ды марозная. Я вяртаўся ад бабулі, спяшаўся дадому, пакуль не сцямнела. Сцежка ў лесе была ледзь прыкметная, слізкая. Я ўявіў сябе лыжнікам, разбегся з невялікай горкі і... як паехаў! Ногі раз’ехаліся ў розныя бакі, і я грымнуўся ў гурбу. Пакуль падымаўся, абтрасаючы снег з кажушка, успомніў, як дзед вучыў: «Калі ўпадзеш, не плач, кажы — зайца злавіў». Вось і я свайго першага «зайца» гэтай зімой злавіў. Адразу і смешна стала, і не так крыўдна.