Номер 355, страница 210 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

355. Выкарыстоўваючы табліцу, раскажыце пра напісанне не (ня) з рознымі часцінамі мовы.

Часціца ні пішацца асобна са словамі.

Ні пішацца разам:

1) у адмоўных займенніках (калі пасля ні няма прыназоўніка) і ў адмоўных прыслоўях: ніхто, нішто, ніякі, нічый (але: ні ў кога, ні ў якой, ні ў чыйго), нідзе, ніколі, нікуды, ніколькі;

2) у словах, якія без ні не ўжываюцца: нікчэмны, нішчымніца, нішчымны, ніякавата.

Часціца не (ня) з рознымі часцінамі мовы можа пісацца разам або асобна.

Разам часціца не (ня) пішацца:

1) з назоўнікамі, прыметнікамі і прыслоўямі, калі слова без не не ўжываецца (небарака, неабходны) або калі слова з не можна замяніць сінонімам без не (нялёгкі — цяжкі, нямала — многа);

2) з неазначальнымі займеннікамі і прыслоўямі (нейкі, некаторы, некуды, неяк);

3) з дзеясловамі, якія без не не ўжываюцца (непакоіцца) або маюць прыстаўку неда- са значэннем недастатковасці дзеяння (недаглядзець);

4) з поўнымі дзеепрыметнікамі, калі пры іх няма залежных слоў (неадрамантаваная машына);

5) з дзеепрыслоўямі, якія ўтвораны ад дзеясловаў, што без не не ўжываюцца, або маюць прыстаўку неда- (непакоячыся, недавыканаўшы).

Асобна часціца не пішацца:

1) з дзеясловамі (не засеялі), дзеепрыслоўямі (не думаючы) і кароткімі дзеепрыметнікамі (машына не адрамантавана);

2) з назоўнікамі, прыметнікамі і прыслоўямі, калі ёсць супрацьпастаўленне са злучнікам а (не згода, а сварка; не вясёлы, а хутчэй сумны; не ціха, а гучна);

3) з займеннікамі (не з усімі);

4) з поўнымі дзеепрыметнікамі, калі пры іх ёсць залежныя словы (не адрамантаваная механікам машына).