Номер 229, страница 140 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

229. Выразна прачытайце верш услых, захоўваючы патрэбную інтанацыю.

Горкая гордасць

Каралеўскімі замкамі

Ганарца,

Саборамі.

Мы — зямлёй партызанскаю,

Перамогай над ворагам.ⁿ

Нехта хваліцца рознымі

Трыумфальнымі аркамі.

Мы — аршанскімі соснамі,

Магілёўскімі хмаркамі.

Хай наўкол электроніка

І машын табуны, —

Плача тоненькі, тоненькі

У сэрцы голас вайны.

Жыта шчодрае косім,

Славім шчасця гады,

А гасцей усё возім

У Хатынь, у Хатынь.

На зямлі нашай светлай

Добра жыць і любіць.

Аб чацвёртым, чацвёртым

Мы не можам забыць.

Наша горкая гордасць

Прасвятлее ў вяках.

Не скрышылі нас орды,

Не адолеў нас страх,

Ні трапічная парнасць,

Ні мароз невыносны...

Каралеўскія пальмы,

Партызанскія сосны.

П. Панчанка.

Назавіце сказы, у якіх ёсць аднародныя члены. Якімі членамі сказа яны з’яўляюцца? Як яны звязаны паміж сабой? Чым выражаны? Растлумачце пастаноўку знакаў прыпынку пры аднародных членах.

Ці ўтвараюць аднародныя члены сказа паміж сабой словазлучэнні? Якая сувязь паміж імі: падпарадкавальная ці злучальная? Чаму?

Што выражае загаловак верша: тэму ці асноўную думку?

• Аднародныя члены ёсць у сказах: Каралеўскімі замкамі Ганарацца, Саборамі; Мы — зямлёй партызанскаю, Перамогай над ворагам; Мы — аршанскімі соснамі, Магілёўскімі хмаркамі; Хай наўкол электроніка І машын табуны; Жыта шчодрае косім, Славім шчасця гады; Добра жыць і любіць; Не скрышылі нас орды, Не адолеў нас страх, Ні трапічная парнасць, Ні мароз невыносны...

Яны з'яўляюцца дапаўненнямі (Саборамі, Перамогай, хмаркамі), дзейнікамі (электроніка і табуны; орды, страх, парнасць, мароз) і выказнікамі (косім, Славім; жыць і любіць). Выражаны яны назоўнікамі, дзеясловамі і інфінітывамі. Звязаны паміж сабой беззлучнікавай сувяззю (інтанацыйна) або злучнікамі і, ні... ні.

Знакі прыпынку расстаўлены паводле правіл: коска ставіцца паміж аднароднымі членамі, калі яны звязаны беззлучнікава (косім, Славім) або паўторнымі злучнікамі (Ні парнасць, ні мароз). Калі два аднародныя члены звязаны адзіночным злучнікам і, коска паміж імі не ставіцца (жыць і любіць).

• Аднародныя члены сказа не ўтвараюць паміж сабой словазлучэнняў. Сувязь паміж імі з'яўляецца злучальнай, а не падпарадкавальнай. Гэта таму, што яны граматычна раўнапраўныя, не залежаць адно ад аднаго і адносяцца да аднаго і таго ж слова. Пры падпарадкавальнай сувязі, якая ўласціва словазлучэнням, адно слова абавязкова з'яўляецца галоўным, а другое — залежным.

• Загаловак верша «Горкая гордасць» выражае яго асноўную думку. Гэта паняцце-аксюмаран, якое раскрывае галоўную ідэю твора: гонар за мужнасць і непакорнасць народа ў гады вайны непарыўна звязаны з горыччу страт і памяццю пра трагічныя падзеі, такія як Хатынь. Гэта гордасць, за якую заплачана вельмі высокая цана.