Номер 189, страница 108 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

189. Прачытайце. Выдзеленыя спалучэнні слоў вымаўляйце з павышэннем тону, калі яны знаходзяцца ў пачатку ці ў сярэдзіне сказа, і з паніжэннем — калі ў канцы.

На маладой сасонцы прыхарошвалася вавёрка. Пераскокваючы з адной галінкі на другую, цікавала за мной. Бачыла, што я, стаіўшы дыханне, сачу за ёй, і нібы старалася спадабацца мне. Трымалася велічна, грацыёзна. Здаецца, яна тут адчувала сябе гаспадыняй. Я ж уздрыгваў ад кожнага выпадковага гуку, баючыся сустрэчы з лесніком. Вавёрка глядзела на мяне з даверам і нібы заклікала смялей трымацца. Яна скочыла на самую ніжнюю галінку, пакруцілася на ёй і, слаба піскнуўшы, зляцела на зямлю. Хутка-хутка пабегла туды, дзе сярод лесу віднелася шырокая прагаліна (У. Мяжэвіч ).

Назавіце ў выдзеленых спалучэннях слоў дзеепрыслоўі і залежныя ад іх словы. Калі яны выдзяляюцца коскамі?

Звярніце ўвагу!

Адзіночнае дзеепрыслоўе, якое стаіць у канцы сказа і адказвае на пытанне я к?, не выдзяляецца ў вымаўленні інтанацыяй і паўзай, а на пісьме — коскай: Дзед ішоў дахаты (я к?) не спяшаючыся.

У выдзеленых спалучэннях слоў (дзеепрыслоўных зваротах) можна вылучыць наступныя дзеепрыслоўі і залежныя ад іх словы:

Пераскокваючы з адной галінкі на другую: дзеепрыслоўе – пераскокваючы, залежныя словы – з адной галінкі на другую.

стаіўшы дыханне: дзеепрыслоўе – стаіўшы, залежнае слова – дыханне.

баючыся сустрэчы з лесніком: дзеепрыслоўе – баючыся, залежныя словы – сустрэчы з лесніком.

слаба піскнуўшы: дзеепрыслоўе – піскнуўшы, залежнае слова – слаба.

Гэтыя дзеепрыслоўныя звароты выдзяляюцца коскамі, таму што яны стаяць у пачатку або ў сярэдзіне сказа. Дзеепрыслоўныя звароты на пісьме амаль заўсёды выдзяляюцца коскамі, незалежна ад месца ў сказе. Выключэнне складаюць адзіночныя дзеепрыслоўі, якія стаяць у канцы сказа і адказваюць на пытанне як?.