Номер 195, страница 124 - гдз по белорусскому языку 8 класс учебник Бадзевіч, Саматыя

195. Дапішыце сказы. Якія гэта сказы паводле значэння і граматычнага выражэння выказніка? Чаму?

1. Не рабі ліхога і не бойся ... .

2. Глыбей узарэш — болей ... .

3. Клін клінам ... .

4. Думай звечара, а рабі ... .

5. Век жыві — век ... .

6. Са сваёю цаною на кірмаш ... .

7. Работу словам ... .

8. Адным пальцам і гузіка ... .

9. За пастой грошы ... .

Д л я д а в е д к і: не бяруць, збярэш, нікога, зрання, выганяюць, не едуць, вучыся, не заменіш, не зашпіліш.

Успомніце і запішыце тры-чатыры прыказкі, якія ўяўляюць сабой абагуль-нена-асабовыя сказы. Зрабіце сінтаксічны разбор гэтых сказаў.

1. Не рабі ліхога і не бойся нікога.

2. Глыбей узарэш — болей збярэш.

3. Клін клінам выганяюць.

4. Думай звечара, а рабі зрання.

5. Век жыві — век вучыся.

6. Са сваёю цаною на кірмаш не едуць.

7. Работу словам не заменіш.

8. Адным пальцам і гузіка не зашпіліш.

9. За пастой грошы не бяруць.

Гэта абагульнена-асабовыя сказы. У такіх сказах дзеянне адносіцца да любой асобы, мае абагульнены характар. Граматычна гэта выражаецца выказнікам у форме дзеяслова 2-й асобы адзіночнага ліку (збярэш, вучыся, не заменіш) або 3-й асобы множнага ліку (выганяюць, не едуць, не бяруць).

Прыказкі, якія ўяўляюць сабой абагульнена-асабовыя сказы:

1.Сябра за грошы не купіш.

(Сказ просты, аднасастаўны, абагульнена-асабовы, развіты, поўны, неўскладнены).

2.Цішэй едзеш – далей будзеш.

(Сказ складаны, бяззлучнікавы. Абедзве часткі – аднасастаўныя, абагульнена-асабовыя, развітыя, поўныя, неўскладненыя сказы).

3.Што пасееш, тое і пажнеш.

(Сказ складаназалежны. Галоўная і даданая часткі – аднасастаўныя, абагульнена-асабовыя, развітыя, поўныя, неўскладненыя сказы).