Номер 362, страница 221 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

362. Прачытайце прадмову да энцыклапедыі «Брэст», прысвечанай 1000-годдзю горада. Чаму, на вашу думку, у якасці эпіграфа да выдання складальнікі ўзялі словы Канстанціна Сіманава: «Калі кажуць пра мужнасць, успамінаюць Брэст, калі кажуць пра выпрабаванні, успамінаюць Брэст, калі кажуць пра жыццё, аддадзенае за нашу зямлю, успамінаюць Брэст?» Што вы ведаеце пра Брэст, яго гісторыю і сучаснасць?

Запішыце тэкст, устаўляючы прапушчаныя літары, растлумачце іх правапіс.

Гэта адзін з самых старажытных белару..кіх гарадоў, які пра..шоў слаўны шлях ад гарадзішча ў сутоках (З/З)аходн..га Буга і Мухаўца да сучаснага горада, які дынамічна разв..ваецца, адм..ністрацыйнага, эканамічнага і культурнага цэнтра Брэс..кай воблас..і, найбуйнейшага м..жнароднага транспартнага вузла. Брэст вылучаецца багатай і самабытнай гістарычнай і культурнай спа..чынай. Многія лёсавызначальныя падзеі ..ўрапейскага і сусветнага значэн..я звязаны з гэтым горадам, Брэс..кай крэпасцю-геро..м. (Не)аднаразова ва кр..вапралітных і разбуральных войны, пажары і іншыя бе..ствы б..злітасна зні..чалі гара..скі набытак. І кожны раз дзякуючы самаад..анай працы і намаган..ям жыхароў горад адрад..аўся. Берасцейцы г..раічна і тал..навіта складалі гісторыю малой радзімы, стваралі асаблівы дух і н..паўторн..ю атмасферу свайго горада, дэманстравалі яго свету велічным і мужным, гасцін..ым і зручным для жыцця.

Брэст сё..я — гэта духоўна багаты і эканамічна развіты ..ўрапейскі горад, які ўвабраў у с..бе ўсе добрыя якасці сучаснай Беларусі і шчыра накіраваны ў мірнае будучае (А. Вабішчэвіч).

Вызначце стыль і тып тэксту, абгрунтуйце свой адказ.

Назавіце арфаэпічныя і арфаграфічныя нормы на прыкладзе слоў з тэксту.

Падбярыце сінонімы да выдзеленых слоў.

Вызначце, якой часцінай мовы з'яўляецца кожнае слова ў сказе, набраным курсівам.

Вызначце разрад займеннікаў, ужытых у тэксце.

Выберыце з тэксту назоўнік, прыметнік і дзеяслоў. Зрабіце іх марфалагічны разбор.

Гэта адзін з самых старажытных беларускіх гарадоў, які прайшоў слаўны шлях ад гарадзішча ў сутоках Заходняга Буга і Мухаўца да сучаснага горада, які дынамічна развіваецца, адміністрацыйнага, эканамічнага і культурнага цэнтра Брэсцкай вобласці, найбуйнейшага міжнароднага транспартнага вузла. Брэст вылучаецца багатай і самабытнай гістарычнай і культурнай спадчынай. Многія лёсавызначальныя падзеі еўрапейскага і сусветнага значэння звязаны з гэтым горадам, Брэсцкай крэпасцю-героем. Неаднаразова крывапралітныя і разбуральныя войны, пажары і іншыя бедствы бязлітасна знішчалі гарадскі набытак. І кожны раз дзякуючы самаадданай працы і намаганням жыхароў горад адраджаўся. Берасцейцы гераічна і таленавіта складалі гісторыю малой радзімы, стваралі асаблівы дух і непаўторную атмасферу свайго горада, дэманстравалі яго свету велічным і мужным, гасцінным і зручным для жыцця.

Брэст сёння — гэта духоўна багаты і эканамічна развіты еўрапейскі горад, які ўвабраў у сябе ўсе добрыя якасці сучаснай Беларусі і шчыра накіраваны ў мірнае будучае (А. Вабішчэвіч).

Стыль тэксту: публіцыстычны.

Тып тэксту: апісанне.

Арфаэпічныя нормы: [дз']якуючы, [ц']энтра, развівае[цца].

Арфаграфічныя нормы: Заходняга Буга, Брэсцкай вобласці, неаднаразова, бедствы, самаадданай, намаганням, гасцінным, сёння.

Сінонімы да выдзеленых слоў:

Лёсавызначальныя: значныя, рашаючыя, гістарычныя.

Самабытнай: унікальнай, арыгінальнай, непаўторнай.

Часціны мовы ў сказе, набраным курсівам:

Многія – займеннік, лёсавызначальныя – прыметнік, падзеі – назоўнік, еўрапейскага – прыметнік, і – злучнік, сусветнага – прыметнік, значэння – назоўнік, звязаны – дзеепрыметнік, з – прыназоўнік, гэтым – займеннік, горадам – назоўнік, Брэсцкай – прыметнік, крэпасцю-героем – назоўнік.

Разрады займеннікаў:

які – адносны; гэтым, гэта – указальныя; кожны, усе, многія – азначальныя; яго – прыналежны; свайго, сябе – зваротныя.

Марфалагічны разбор

Назоўнік: (у) сутоках

1. Пачатковая форма – сутокі.

2. Агульны, неадушаўлёны, ужываецца толькі ў множным ліку.

3. Месны склон.

4. Акалічнасць.

Прыметнік: старажытных

1. Пачатковая форма – старажытны.

2. Якасны.

3. Множны лік, родны склон.

4. Азначэнне.

Дзеяслоў: вылучаецца

1. Пачатковая форма – вылучацца.

2. Незакончанае трыванне, зваротны, І спражэнне.

3. Абвесны лад, цяперашні час, 3-я асоба, адзіночны лік.

4. Выказнік.