Номер 3, страница 202 - гдз по белорусской литературе 10 класс учебник Бязлепкіна-Чарнякевіч, Акушэвіч

3. Чаму псіхалагізм у часы Міхася Зароцкага быў названы шкоднай з'явай?

Псіхалагізм у часы Міхася Зарэцкага (1920–1930-я гг.) быў названы шкоднай з’явай з-за ідэалагічных прычын, звязаных з усталяваннем сацыялістычнага рэалізму як адзінага дазволенага творчага метаду. У аснове гэтай ацэнкі ляжалі наступныя фактары:

1. Ідэалагічная неадпаведнасць. Савецкая ўлада патрабавала ад літаратуры выконваць прапагандысцкую функцыю. Галоўным героем павінен быў стаць «новы чалавек» — будаўнік камунізму, а не асоба са складаным унутраным светам, супярэчнасцямі і сумненнямі, што было характэрна для псіхалагічнай прозы.

2. Прыярытэт калектыўнага над індывідуальным. Псіхалагізм засяроджваўся на ўнутраным свеце асобы, у той час як афіцыйная ідэалогія ўзвышала калектыў. Паглыблены аналіз душэўных перажыванняў разглядаўся як праява буржуазнага індывідуалізму, небяспечнага для савецкага грамадства.

3. Пагроза «ідэйнай неўстойлівасці». Лічылася, што творы з глыбокім псіхалагізмам могуць выклікаць у чытача непатрэбныя рэфлексіі і сумненні ў правільнасці партыйнай лініі. Літаратура ж павінна была натхняць на працоўныя подзвігі, быць аптымістычнай і зразумелай для масаў.

4. Барацьба з «варожымі» ўплывамі. Крытыка таго часу звязвала псіхалагізм з заходнееўрапейскай «дэкадэнцкай» літаратурай і філасофіяй (напрыклад, з фрэйдызмам). Яго кляймілі як «біялагізм» і іншыя чужыя савецкаму мастацтву з’явы.

Такім чынам, у эпоху, калі літаратура была цалкам падпарадкавана дзяржаўнай ідэалогіі, глыбокае даследаванне чалавечай душы, характэрнае для творчасці Міхася Зарэцкага, было абвешчана ідэалагічна варожым і «шкодным».