Номер 203, страница 140 - гдз по белорусскому языку 11 класс учебник Валочка, Васюковіч

203. Прачытайце тэкст. Падбярыце загаловак у адпаведнасці з асноўнай думкай.

Праз пэўны час на бераг выйшлі юныя вандроўнікі. Хлопцы пазадзіралі галовы, разглядваючы дрэвы ў лесе. Нізкая таполя, на якой уладкавалася адзінокая варона, іх не зацікавіла, куды больш усхвалявалі іх вершаліны елак і соснаў. Першым агучыў сваю трывогу Віктар

У мяне благое прадчуванне.

У мяне таксама прамовіў Мірон.

Вы пра што ўстрывожылася Юлька.

Здаецца, мы высадзіліся на востраве змрочна сказаў Віктар.

З чаго ты ўз'яў ускіпела сястра.

Прыгледзься да старых хвой указаў на дрэвы Мірон З поўначы іх кроны пакрытыя мохам. А з паўднёвага боку — чыстыя.

Для Юлькі ўсе дрэвы ў лесе былі аднолькавыя.

I што гэта азначае паціснула яна плячыма.

Што мы апісалі круг.

Ты ўпэўнены гатова была расплакацца Юлька.

Дрэвы не падманваюць. Калі мы выйшлі з месца начлегу, мох рос на хвоях з паўднёвага боку. А цяпер — з паўночнага.

Значыць, мы вернемся туды, дзе начавалі жахнулася Юлька.

Але паныла сказаў Мірон.

Не хачу туды вяртацца заверашчала Юлька Мне там не падабаецца! Прыдумайце што-небудзь!

Сонца мінула зеніт. Сціх вецер, і ад балота хмарай падняліся камары, якія закружыліся над галовамі падлеткаў, палезлі ў нос, у вочы, у валасы. Юныя падарожнікі наламалі галінак з кустоў і, адмахваючыся імі, таропка пабрылі па беразе.

З поўначы нас аддзяляе ад вёскі разліў Прыпяці ўголас разважай Віктар З поўдня — балота. Мусіць, трэба высветліць: можна яго прайсці або не? Што ты думаеш на гэты конт, Мірон? Што рабіць? (Паводле Я. Конева).

Як вы думаеце, што адказаў Мірон?

Запішыце канструкцыі з простай мовай у адпаведнасці з пунктуацыйнымі нормамі.

• Растлумачце напісанне выдзеленых слоў.

• Раскрыйце значэнне слова зеніт.

На востраве

Я думаю, што Мірон спакойна і разважліва адказаў бы, прапанаваўшы канкрэтны план: «Не трэба панікаваць. Мы знойдзем выйсце. Спачатку пойдзем уздоўж берага на поўнач. Трэба шукаць, дзе рака вузейшая, ці можа ёсць нейкая пераправа. Калі нічога не знойдзем, будзем думаць, як прайсці праз балота».

Канструкцыі з простай мовай:

«У мяне благое прадчуванне».

«У мяне таксама»,— прамовіў Мірон.

«Вы пра што?» — устрывожылася Юлька.

«Здаецца, мы высадзіліся на востраве»,— змрочна сказаў Віктар.

«З чаго ты ўзяў?» — ускіпела сястра.

«Прыгледзься да старых хвой,— указаў на дрэвы Мірон.— З поўначы іх кроны пакрыты мохам. А з паўднёвага боку — чыстыя».

«І што гэта азначае?» — паціснула яна плячыма.

«Што мы апісалі круг».

«Ты ўпэўнены?» — гатова была расплакацца Юлька.

«Дрэвы не падманваюць. Калі мы выйшлі з месца начлегу, мох рос на хвоях з паўднёвага боку. А цяпер — з паўночнага».

«Значыць, мы вернемся туды, дзе начавалі?» — жахнулася Юлька.

«Але паныла»,— сказаў Мірон.

«Не хачу туды вяртацца! — заверашчала Юлька.— Мне там не падабаецца! Прыдумайце што-небудзь!»

«З поўначы нас аддзяляе ад вёскі разліў Прыпяці,— уголас разважаў Віктар.— З поўдня — балота. Мусіць, трэба высветліць: можна яго прайсці або не? Што ты думаеш на гэты конт, Мірон? Што рабіць?»

• У словах востраве (ад во́страў) і голас (го́лас) літара о пішацца таму, што яна знаходзіцца ў націскным складзе, і правіла акання на яе не распаўсюджваецца.

•Зеніт — найвышэйшая кропка на небасхіле, якая знаходзіцца проста над галавой назіральніка. У тэксце выраз «Сонца мінула зеніт» азначае, што сонца прайшло сваё самае высокае становішча на небе, гэта значыць, што ўжо мінуў поўдзень.