Номер 229, страница 156 - гдз по белорусскому языку 11 класс учебник Валочка, Васюковіч

229. Прачытайце тэкст, акрэсліце яго стыль. Вызначаючы стыль, разважайце па схеме: гэты тэкст не адносіцца да навуковага стылю, паколькі...; тэкст не належыць да мастацкага стылю, бо ў ім...; стыль гэтага тэксту нельга кваліфікаваць як афіцыйны, таму што...; стыль гэтага тэксту — ..., доказам служаць наступныя лексічныя, марфалагічныя і сінтаксічныя асаблівасці...

Праехаць з ветрыкам. На веласіпедзе

Эксперты падлічылі, што ў сучасных гарадах і прамысловых цэнтрах доля аўтатранспарту ў забруджванні навакольнага асяроддзя складае 70 %. Гэта адна з самых сур'ёзных экалагічных праблем, якія суправаджаюць урбанізацыю*. Сярод варыянтаў рашэння праблемы — стварэнне ўмоў для развіцця веларуху. Веласіпед у сучасным «зялёным» горадзе — гэта мабільнасць, бяспека, здаровы лад жыцця і чыстае паветра. Прыемна, што ўсё большая колькасць жыхароў Беларусі ў апошнія гады свядома выбіраюць новы від транспарту.

Прадстаўнікі праекта «Зялёныя гарады» лічаць, што адно з неадкладных мерапрыемстваў — гэта развіццё веласіпеднай інфраструктуры ў гарадах і пасёлках. На жаль, са сродкаў перамяшчэння на першым месцы — аўтамабіль. Тым не менш па ініцыятыве дзяржаўтаінспекцыі пры МУС Беларусі была зацверджана Канцэпцыя развіцця веласіпеднага руху ў краіне. Згодна з пазіцыяй аўтараў канцэпцыі піраміда сучасных гарадскіх прыярытэтаў павінна мець наступны выгляд (гл. малюнак).

Прыярытэты ў сучасным горадзе

Піраміда гарадскіх прыярытэтаў

Дзякуючы^М праекту «Зялёныя гарады» актыўна абнаўляюцца веласіпедныя палосы: раўняюцца шурпатасці, паляпшаецца пакрыццё, ліквідуюцца бар'еры. Праектам прадугледжваецца таксама будаўніцтва спецыяльных пешаходных і веладарожак. Тым больш што тэндэнцыя росту долі паездак на веласіпедах расце (У. Міхайлаў).

Пракаменціруйце піраміду гарадскіх прыярытэтаў. Наколькі яна рэальная на сённяшні дзень?

Растлумачце пастаноўку працяжнікаў у першым абзацы тэксту.

Назавіце і ахарактарызуйце абрэвіятуры, ужытыя ў тэксце.

Патлумачце, чаму ў выдзеленым сказе выказнік мае форму множнага ліку пры дзейніку.

Ці з'яўляецеся вы прыхільнікам веларуху? Чаму? Што вы ведаеце аб праекце Green Cities?

Складзіце і запішыце невялікі тэкст на спартыўную тэму (напрыклад, «Я выбіраю веласіпед як транспартны сродак», «Фехтаванне — спорт будучага пакалення» і інш.) для рознай аўдыторыі, выкарыстоўваючы ў ім звароткі. Тэкст можа быць адрасаваны:

а) сябру;

б) бацькам;

в) настаўнікам. Раскажыце, як звароткі характарызуюць адрасата і адрасанта.

Гэты тэкст не адносіцца да навуковага стылю, паколькі ў ім адсутнічае тэрміналагічная дакладнасць, характэрная для навуковых прац, і прысутнічае эмацыянальна-ацэначная лексіка (сур’ёзных, прыемна). Тэкст не належыць да мастацкага стылю, бо ў ім галоўная мэта — інфармаванне і ўздзеянне на грамадскую думку, а не стварэнне мастацкіх вобразаў. Стыль тэксту нельга кваліфікаваць як афіцыйны, таму што ён не з'яўляецца дакументам, законам ці пастановай і выкарыстоўвае экспрэсіўныя сродкі. Стыль гэтага тэксту — публіцыстычны, доказам служаць наступныя асаблівасці: асвятленне актуальнай сацыяльна-экалагічнай праблемы, выкарыстанне грамадска-палітычнай лексікі (праект, канцэпцыя, дзяржаўтаінспекцыя), спалучэнне стандартных і экспрэсіўных моўных сродкаў з мэтай фарміравання пэўнай грамадскай пазіцыі.

1. Піраміда гарадскіх прыярытэтаў паказвае ідэальную мадэль арганізацыі руху ў сучасным горадзе, дзе найвышэйшы прыярытэт аддаецца пешаходам і веласіпедыстам як самым экалагічным і здаровым спосабам перамяшчэння. На сённяшні дзень гэтая піраміда з'яўляецца хутчэй мэтай, чым рэальнасцю. Як адзначаецца ў тэксце, на практыцы першае месца часцей за ўсё займае аўтамабіль, таму рэальная сітуацыя ў многіх гарадах адваротная той, што паказана на схеме.

2. У першым абзацы працяжнік у сказе «Сярод варыянтаў рашэння праблемы — стварэнне ўмоў для развіцця веларуху» ставіцца паміж дзвюма часткамі бяззлучнікавага складанага сказа, дзе другая частка канкрэтызуе, раскрывае змест першай. Працяжнік у сказе «Веласіпед у сучасным «зялёным» горадзе — гэта мабільнасць, бяспека, здаровы лад жыцця і чыстае паветра» ставіцца паміж дзейнікам (Веласіпед) і выказнікам (мабільнасць, бяспека...), бо абодва галоўныя члены сказа выражаны назоўнікамі ў назоўным склоне, а дзеяслоў-звязка адсутнічае.

3. У тэксце ўжыта абрэвіятура МУС — Міністэрства ўнутраных спраў. Гэта ініцыяльная абрэвіятура, утвораная з першых літар поўнай назвы ўстановы.

4. У сказе «...усё большая колькасць жыхароў Беларусі ў апошнія гады свядома выбіраюць новы від транспарту» выказнік мае форму множнага ліку, таму што адбываецца дапасаванне па сэнсе. Дзейнік «колькасць жыхароў» абазначае мноства асоб, якія актыўна выконваюць дзеянне. Форма множнага ліку дзеяслова падкрэслівае, што дзеянне выконваецца кожным з гэтых жыхароў.

5. Так, я з'яўляюся прыхільнікам веларуху, бо, як слушна адзначана ў тэксце, гэта спрыяе паляпшэнню экалагічнай сітуацыі ў гарадах, умацоўвае здароўе і забяспечвае мабільнасць. Згодна з тэкстам, праект «Зялёныя гарады» (Green Cities) накіраваны на развіццё веласіпеднай інфраструктуры: абнаўленне велапалос, выраўніванне пакрыцця і ліквідацыю бар'ераў для камфортнага руху веласіпедыстаў.