Номер 40, страница 29 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

40. Прачытайце. Запішыце азначэнні асноўных камунікатыўных якасцей маўлення па-беларуску.

Чистая речь — это речь, в которой отсутствует любая нелитературная лексика: слова-паразиты, грубые, жаргонные, нецензурные выражения и т. д. Эти слова засоряют речь, их чрезмерное употребление говорит о низкой речевой культуре.

Богатство речи связано с активным словарным запасом человека. Чем разнообразнее речь, тем она богаче. Богатая речь отличается многообразием на всех уровнях языка, она подразумевает и лексическое богатство, и синтаксическое, и интонационное.

Уместность речи — это соответствие высказывания конкретной ситуации. Уместная речь — это такая речь, в которой учитывается, что говорит автор, кому он это говорит, где, когда и как долго (Н. Кузнецова).

MAЁ
ПЕРШАЕ СЛОВА
«СЯБАР»
Якім будзе тваё першае
слова на роднай мове?

Разгледзьце фотаздымак. Як вы лічыце, развіццю якой з названых камунікатыўных якасцей маўлення павінны паспрыяць беларускамоўныя білборды? Ці бачылі вы падобныя білборды на вуліцах свайго населенага пункта? Які з іх вам найбольш запомніўся? Чаму?

Чысціня маўлення — гэта маўленне, у якім адсутнічае любая нелітаратурная лексіка: словы-паразіты, грубыя, жарганізмы, нецэнзурныя выразы і г. д. Гэтыя словы засмечваюць маўленне, іх празмернае ўжыванне сведчыць пра нізкую маўленчую культуру.

Багацце маўлення звязана з актыўным слоўнікавым запасам чалавека. Чым разнастайнейшае маўленне, тым яно багацейшае. Багатае маўленне адрозніваецца мнагастайнасцю на ўсіх узроўнях мовы, яно мае на ўвазе і лексічнае багацце, і сінтаксічнае, і інтанацыйнае.

Дарэчнасць маўлення — гэта адпаведнасць выказвання канкрэтнай сітуацыі. Дарэчнае маўленне — гэта такое маўленне, у якім улічваецца, што гаворыць аўтар, каму ён гэта гаворыць, дзе, калі і як доўга (Н. Кузняцова).