Номер 21, страница 15 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

21. Абгрунтуйце справядлівасць выказвання Бернарда Шоу: «Ёсць пяцьдзясят спосабаў сказаць “так” і пяцьсот спосабаў сказаць “не”, і толькі адзін спосаб іх напісаць». Якія з характарыстык вуснага і пісьмовага маўлення дазволілі Б. Шоу зрабіць такую выснову?

Выказванне Бернарда Шоу справядлівае, таму што яно дакладна адлюстроўвае ключавыя адрозненні паміж вуснай і пісьмовай формамі маўлення.

Характарыстыка, якая дазволіла Б. Шоу зрабіць такую выснову, — гэта наяўнасць у вусным маўленні багатых паралінгвістычных (інтанацыя, тэмбр, гучнасць, паўзы) і невербальных (жэсты, міміка, поза) сродкаў. Дзякуючы ім, адны і тыя ж словы «так» і «не» можна вымавіць з мноствам розных сэнсавых і эмацыянальных адценняў: радасна, саркастычна, з сумненнем, пагрозай, абыякавасцю і г.д. Кожнае такое вымаўленне з'яўляецца асобным «спосабам сказаць».

Пісьмовае маўленне, наадварот, пазбаўлена гэтых сродкаў. На паперы словы «так» і «не» з'яўляюцца толькі графічнымі сімваламі з фіксаваным лексічным значэннем. Каб перадаць на пісьме адценні, якія ў вусным маўленні ствараюцца інтанацыяй, неабходна выкарыстоўваць дадатковыя словы, апісанні ці знакі прыпынку. Аднак само напісанне слоў «так» і «не» застаецца адным і тым жа. Гэта і ёсць «толькі адзін спосаб іх напісаць».

Такім чынам, выснову Б. Шоу дазволіла зрабіць прысутнасць багатай інтанацыйнай і невербальнай выразнасці ў вусным маўленні і яе адсутнасць у пісьмовым, якое характарызуецца графічнай фіксаванасцю.